ریشه و اهمیت آن در سلامت و کیفیت یونجه
اهمیت ریشه در سلامت و کمیت تولید علوفه در گیاه یونجه
نقش و اهمیت حیاتی ریشه در تمام گیاهان بر کسی پوشیده نیست و مهمتر از همه اینکه یکی از معیارهای درجه بندی کیفی گیاهان میزان استقامت و گستردگی سطح ریشه های نگهدارنده اصلی و افشان جانبی گیاه است . ناگفته پیداست هر مقدار ریشه راست یا نگهدارنده عمیقتر و اصطلاحا محکمتر باشد استقامت گیاه در برابر عوامل تهدید کننده سلامت آن از جمله وزش باد شدید و … و پشتبانی از گسترش ریشه های افشان نیز بیشتر و هر مقدار گسترش ریشه های افشان و جانبی بیشتر باشد میزان جذب آب و مواد مغذی بیشتر و مقاومت در برابر تنش های محیطی از جمله خشکی بسیار بالاتر خواهد بود .
يونجه بسته به نوع رقم داراي چند نوع نظام ريشه اي است :
ريشه اصلي :
اين نوع ريشه راست و ضخيم بوده و به طور مستقيم به درون خاك نفوذ مي كند. عمق نفوذ ريشه اصلي 3 تا 5 متر است كه در صورت مناسب بودن شرايط رشد، به 7 تا 9 متر و در گياه پيرتر تا 19 متر نيز ميرسد. نفوذ عمقي ريشه امكان جذب آب و مواد غذايي را از لايه هاي پائيني خاك فراهم مي آورد. همچنين نفوذ عمقي ريشه باعث تحمل بالاي يونجه در برابر تنش خشكي مي شود. بررسي هاي مختلف نشان داده اند كه در صورت فراهم بودن آب مورد نياز يونجه، 97 % حجم ريشه ها در 60 سانتی متر لايه بالايي خاك است .
ريشه هاي جانبي :
اين ريشه ها از ريشه اصلي منشعب شده و وظيفه استحكام گياه در خاك و جذب آب و املاح را بر عهده دارند. گره هاي تثبيت كننده نيتروژن اتمسفري بر روي توسط باكتريهاي ريزوبيوم مليلوتي (Rhizobium meliloti) اين نوع از ريشه ها تشكيل مي شوند.
قابل يادآوري است كه همزيستي بين يونجه و باكتريهاي ريزوبيوم از نوع درونزي مي باشد(آندومايكوريزا ل). حجم بيشتر ريشه هاي جانبي در بخش هاي بالايي خاك قرار مي گيرند و با افزايش عمق از ميزان رشد و پراكنش آنها كاسته مي شود.
– ريزوم ها: ساقه هاي ريشه مانند زيرزميني هستند و از محور ريشه اصلي به وجود آمده و به دو طرف گسترده مي شوند.
– ريشه هاي خزنده : ريشه هاي افقي هستند كه با رشد خود باعث به وجود آمدن گياه مستقل مي شوند. اين ريشه ها با گذشت زمان به وجود آمده و ممكن است كه روي زمين و يا به صورت زير زميني رشد كنند.
اهمیت و کیفیت ریشه در یونجه ایتالیایی GEA
از موارد مهم و کلیدی در فرآیند اصلاح بذر یونجه ایتالیایی GEA موضوع ریشه و اصلاح بر روی عمق نفوذ ریشه اصلی به عنوان ستون و پیش قراول استقامت و مقاومت گیاه در برابر تهدیدهای محیطی است .
نفوذ عمیق ریشه اصلی در گیاه یونجه ایتالیایی GEA ، هم سبب نفوذ و گسترش ریشه های جانبی در عمق بیشتر خاک و در نتیجه استقامت فوق العاده گیاه در برابر تنش خشکی در مناطق خشک و کم آب شده است و هم به لحاظ قد بلند و ارتفاع 90 تا 115 سانتی متری گیاه ، آنرا در برابر پدیده خوابیدگی یا ورس مقاوم کرده است .
از طرفی از آنجایی که گیاه یونجه ایتالیایی GEA از دسته علوفه های پر تولید و اصطلاحا صنعتی محسوب می شود ، ریشه های تنومند و با استقامت ، گیاه را در برابر برشهای مکرر و تکانه های دستگاه های برش و تیغه های آن مقاوم نگه داشته و از آسیب به ریشه ها و در نتیجه کاهش عمر اقتصادی گیاه جلوگیری می کند .
در شکل (2-1) به گسترش سطح ریشه و تراکم ساقه های گیاه یونجه ایتالیایی GEA و نمونه شاهد توجه کنید .
